Foreks – Türkiye Hanehalkı Enflasyon Beklenti Anketi’nde (TEBA) hanehalkı yıllık enflasyon beklentisi Eylül ayında bir önceki aya göre 4 puan gerileyerek değişmeyerek %109 oldu.
Koç Üniversitesi ve KONDA işbirliğiyle hazırlanan TEBA Eylül ayı sonuçları açıklandı.
Ankete göre, hanehalkı yılsonu enflasyon beklentileri Ağustos ayında bir önceki aya göre 2 puan gerileyerek %94’e geldi.
Ağustos 2025’e kadar olan 12 aylık dönemde enflasyon beklentisi %101’den %96’ya geriledi.
Açıklamada şöyle devam edildi:
“TEBA enflasyon beklentileri Eylül ayında bir önceki aya göre her üç göstergede de düşüş göstermiştir. Manşet enflasyon rakamındaki gerilemenin hanehalkı beklentilerine de yansımaya başladığı Eylül ayında net bir şekilde gözlemlenmiştir.
12 ay ileriye dönük beklentilerdeki değişim, TCMB’nin yayımladığı sektörel enflasyon beklentileri anketiyle uyumludur.2 TCMB anketinde de hanehalkı beklentilerinde Temmuz ve Ağustos aylarında gözlenen artıştan sonra Eylül ayında bir düşüş kaydedilirken benzer bir trend TEBA anketinde de izlenmektedir. Öte yandan TEBA anketinde ölçülen ortalama beklenti seviyesi daha yüksek kalmaya devam etmektedir.
Enflasyon beklentileri ortalama değeri, yıllık ve yıl sonu enflasyon değeri için (1.sütun) medyan değerinden daha yüksektir. Bu durum dağılımın sağa çarpık olduğunu göstermektedir. Yani yıllık enflasyon beklentileri %109’den düşük olanların sayısı, yüksek olanlardan daha fazladır. Buna karşılık
12 ay sonrası enflasyon tahmini için ortalama değer, medyan değerden düşük olup sola çarpık bir dağılıma işaret etmektedir. Yani 12-ay ileriye yönelik enflasyon beklentileri %96’dan düşük olanların sayısı, yüksek olanlardan daha azdır.
Anket sorularına verilen cevabın katılımcılar arasında ne kadar farklı olduğunu ölçen çeyrekler arası açıklık (IQR) değeri (3. satır), ankete verilen cevaplar küçükten büyüğe sıralandıktan sonra dağılımın yüzde 25. ve 75. sıralarına karşılık gelen kişilerin beklenti farkının kaç puan olduğunu göstermektedir. Bu değer, bir önceki aya göre her üç soru için düşüş göstermiştir. Bu değişkenliğin düşüyor olması enflasyon tahmini konusunda görüş birliğinin arttığını göstermektedir.
Ankette sorulan bir diğer soru “Buzdolabı, elektronik eşya gibi dayanıklı tüketim mallarını almak için şu an uygun bir zaman mıdır (yoksa bekleyip altı ay sonra satın almayı mı tercih edersiniz)?” sorusudur. Bu soruya geçtiğimiz ay katılımcılarının %91’i evet yanıtını verirken bu ay sözkonusu oran %87.5’e düşmüştür. Soruya evet cevabı verenlerin ortalama 12-ay ileriye yönelik enflasyon beklentisi %96 olarak ölçülürken, beklemeyi tercih edenlerin enflasyon beklentisi ise bundan yaklaşık 3 puan daha düşüktür.
Enflasyon beklentilerini şekillendiren faktörler
Bu ayki ankette katılımcıların enflasyon beklentilerini hangi kriterlere göre oluşturduklarına dair bir soru yer almıştır. Buna göre, beklenti oluşumunda en belirgin faktör market ve gıda fiyatları olarak göze çarpmakta olup katılımcıların %82’si market alışverişi ve gıda fiyatlarının enflasyon beklentilerini güncellerken önemli bir rol oynadığını ifade etmiştir. Bunu döviz kuru ve altın fiyatları izlemektedir. Eğitim ücretleri ve restoran, cafe, lokanta fiyatları gibi kalemler listede görece daha düşük ağırlığa sahipken uzman yorumlarının etkisi %25 ile etkisi en düşük olan faktörü göstermektedir.”
